Avukat Adem Aydın, miras hukuku ve miras davaları hakkında bilgiler verdi

Avukat Adem Aydın, miras hukuku ve miras davaları hakkında bilgiler verdi

MİRAS NEDİR?
Bir kimsenin ölümü üzerine ölen kişinin mirasçılarına geçen malvarlığı, para vb. şeylerdir. Fakat miras sadece aktiflerden ibaret olmayıp ölen kişinin borçları da mirasçılara geçmektedir. Yani mirası bir bütün olarak ele almamız gerekmektedir. Mirası temel olarak Tereke olarak ifade etmek mümkündür.
KİMLER YASAL MİRASÇIDIR?
Ölen kişinin malvarlığının kimlere geçeceği konusunda hukukumuzda mevcut olan çözüm zümre sistemidir. Bu sisteme göre; Eğer ölen kişinin altsoyu, yani çocukları torunları vb., hayattaysa miras bunlara kalır. Ölenin üstsoyuna miras payı kalmaz. Eğer altsoy hayatta değilse bu durumda miras ikinci zümreye yani üstsoya kalır. Buna göre ölenin anne ve babası, bunlar hayatta değilse ölenin kardeşleri ve yeğenleri mirastan hak kazanır. Eğer ikinci zümreden de kimse hayatta değilse miras üçüncü zümreye kalacaktır. Yani ölen kişinin nene ve dedelerine, bunlar hayatta değilse amca, hala, dayı ve teyzelerine kalacaktır. Eğer ölenin kimsesi hayatta değilse miras Devlet’e kalır.
EŞİN MİRAS HAKKI NASIL BELİRLENİR?
Ölen kişinin işi yukarıda açıklanmış olan zümre sistemi içinde yer almamaktadır. Bu yüzden eşin miras hakkı kanunda ayrı olarak düzenlenmiştir. Kanuni düzenlemeye göre ölen kişinin eşi hangi zümreyle birlikte mirasçı olduğuna bakılarak kanunda belirlenen oranlar ile miras üzerinde hak sahibi olacaktır.
RESMİ NİKAHI OLMAYAN EŞİN MİRAS HAKKI VAR MIDIR?
Eşin miras hakkı elde edebilmesinin en önemli şartı Türk Medeni Kanunu anlamında ölen kişi ile aralarında resmi bir nikah bağı ile evliliğin kurulmuş olmasıdır. Resmi nikahı olmayan kişinin bu bakımdan mirastan hak alabilmesi mümkün değildir. Resmi nikahı olmayan eşine miras bırakmayan kişi ölüme bağlı tasarruflar ile atanmış mirasçı olarak resmi nikahı olmayan eşini mirasa dahil edebilir.
 MİRAS PAYI NE KADARDIR VE NASIL BELİRLENİR?
Miras paylaşım oranları TMK m. 495 ve devamında bulunan hükümler ile belirlenmiştir. Buna göre; Eğer mirasbırakanın altsoyu hayattaysa, ölenin eşi mirasın ¼’ünü alır. Kalan kısım ise çocuklar arasında eşit paylaştırılır. Eğer çocuklardan hayatta olmayan varsa onun payı da kendi çocuklarına yani mirasbırakanın torunlarına geçer. Eğer ölenin çocuğunun da çocuğu yoksa o mirasçı hiç hesaba katılmadan diğer mirasçılar arasında paylaştırma yapılır. Eğer ölenin altsoyu bulunmuyorsa, ölenin eşi mirasın ½’sini alır. Diğer  ½’lik kısım ise ölenin anne ve babasına paylaştırılır. Eğer anne ve babasından biri hayatta değilse ½’lik kısmın yarısını hayatta olan ebeveyn alır. Kalan ½ de ölenin kardeşlerine paylaştırılır. Eğer hem anne hem baba hayatta değilse terekenin ½’si ölenin kardeşlerine paylaştırılır. Eğer bu kişilerden de hayatta olan yoksa miras payı 3. zümreye yani nene ve dedelere paylaştırılacaktır. Burada eş terekenin ¾’ünü alır. Kalan ¼ ise yukarıda anlattığımız mantık doğrultusunda amca, dayı, hala ve teyzelere eşit paylaştırılır. Eğer zümrelerden kimse hayatta değilse eş mirasın tamamını alır.
VERASET İLAMI NEDİR ve NASIL ÇIKARILIR ?
Murisin vefatı halinde, bıraktığı miras üzerinde hak sahibi olan mirasçıların kimler olduğu ve bu mirasçıların mirastan hangi oranda pay sahibi olduklarını gösteren belgeye veraset ilamı denir. Veraset ilamı herhangi bir mirasçı tarafından Sulh Hukuk Mahkemesine veya Noterliğe başvurularak çıkartılabilir.
MİRASÇILAR, MİRASBIRAKANIN BORÇLARINDAN SORUMLU MUDUR?
Mirasçılar kural olarak ölen kişini yani mirasçının borçlarından kişisel malvarlıklarıyla sınırsız olarak sorumludurlar. Bu sorumluluk, mirasbırakanın ölümüyle başlar; paylaşmadan sonra da mirasçıların bütün malvarlıklarıyla müteselsil (zincirleme) sorumlulukları devam eder.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN MİRAS HAKKI VAR MIDIR?
Miras payları bakımından evlilik dışında doğan çocuk ile evlilik içinde doğmuş olan çocuk arasında bir fark bulunmamaktadır. Evlilik dışı doğmuş olan çocuk yukarıda açıklanmış olan hükümler çerçevesinde mirastan yararlanacaktır.
EVLATLIĞIN MİRAS HAKKI VAR MIDIR?
Ölen kişi birini evlat edinmişse bu evlat edindiği kişi de mirasçı olmaktadır. Fakat bu mirasçılık diğer mirasçılıktan farklı olup tek taraflıdır. Evlat edinen evlatlığa mirasçı olamazken evlat edinilen evlat edinen kişiye mirasçı olur. Aynı zamanda evlatlık yalnızca ölen kişi evlat edinmişse mirasçı olabilir. Örneğin evlat edinen kişinin babası ölmüş ve evlat edinen de hayatta değilse, evlatlık torunmuş gibi mirastan hak kazanamaz.
HENÜZ ANNE KARNINDA OLAN DOĞMAMIŞ ÇOCUĞUN MİRAS HAKKI VAR MIDIR?
Hukukumuzda anne karnındaki bebek cenin olarak adlandırılır. Anne karnındaki ceninin hak sahibi ve mirasçı olabilmesi için sağ olarak doğması gerekmektedir. Mirasbırakan öldüğü zaman eşi gebe ise cenin doğmamış olmasına rağmen terekede diğer kardeşleri gibi hak sahibi olur. Bu durumda mirasın paylaştırılması için bebeğin doğumu beklenmelidir. Bebek sağ doğmaz ise hiç yokmuş gibi miras paylaşımı gerçekleştirilecektir.
BOŞANMA HALİNDE MİRASÇILIK HAKKI DEVAM EDER Mİ?
Boşanan eşler, boşanma kararının kesinleşmesi üzerine artık ölüm halinde birbirine mirasçı olamazlar. Fakat ölüme bağlı yapılacak olan tasarruflar ile örneğin vasiyetname ile boşanılan eşin miras üzerinde hak sahibi olması sağlanabilir.
MİRASÇILARDAN BİRİ DİĞER MİRASÇILARIN RIZASINI ALMADAN MİRAS ÜZERİNDE TASARRUF İŞLEMİNDE BULUNABİLİR Mİ?
Mirasçılardan birinin rızası diğerlerinin rızası olmadan miras üzerinde herhangi bir işlem yapabilmesi kanunda aksi belirtilmediği sürece mümkün değildir. Mirasbırakandan mirasçılara kalan mallar üzerinde kanunda açıkça düzenlenmiş olduğu üzere elbirliği mülkiyeti oluşmaktadır. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır. Elbirliği mülkiyetinin malikleri bir malın tamamına eşit ve her açıdan birlikte sahiplerdir. Kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, gerek yönetim, gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekir. Başka bir deyişle bu malın idaresi için tüm maliklerin ortak bir kararı olması şarttır.