Av.Adem Aydın: Kadastro Tespitine İtiraz ve Kadastro Öncesi Hak Durumu Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davası

KADASTRO TESPİTİ NEDİR?

Kadastro tespiti, taşınmaz malların sınırlarının arazi ve harita üzerinde belirtilmesi suretiyle bu taşınmaz malların hukuki statülerinin belirlenmesi için ilgili kurumca yapılan tespit işlemidir. Gerçekleştirilen kadastro tespitlerinin kanunda yer alan usul ve esaslara uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tapu sicillerinin doğru ve gerçeğe uygun olarak tutulmasının Devletin sorumluluğunda bulunması nedeniyle yapılan tespitler önem arz etmektedir.
Yapılan kadastro tespitiyle birlikte yapılan tespite uygun olarak ilgili taşınmaz hak sahibi olan kişi veya kişiler adına tapuya tescil edilir.

KADASTRO SONUÇLARININ İLAN EDİLMESİ SÜRECİ

Kadastro tutanaklarına göre yapılmış olan tespitlere dayanarak ‟askı cetvelleriˮ düzenlenir ve bu askı cetvellerinde tespiti yapılan taşınmazın ili, ilçesi, mahallesi veya köyü, sokak veya mevkii, pafta, ada ve parsel numarası, cinsi, yüzölçümü, tespit malikinin adı, soyadı, baba adı, yerleşim yeri, adresi ve hisse miktarı, mülkiyetin dışındaki ayni haklar, şerhler, beyanlar ve ilandan önceki itirazların sonucu gibi özellikleri yer alır.

İlgili kadastro müdürlüğü tarafından yapılan askı cetvelleri taşınmazların bulunduğu köy ve mahalle muhtarının çalışma yerinde veya belediye yerinde astırılarak ‟30 günˮ süreyle ilan ettirilir. Önemle belirtmek gerekiyor ki bu 30 günlük askı ilanı süresi, tutanağın akıya çıkarıldığı gün değil ve fakat ertesi günden itibaren işler. İlanda, itirazı olanların 30 günlük ilan süresi içinde kadastro mahkemesinde dava açabilecekleri belirtilir ve ayrıca kadastro harçları da gösterilir

Söz konusu kadastro tespitlerine dair itirazı olanların, bu 30 günlük süre içerisinde kadastro mahkemesinde dava açması gerekmektedir. 30 günlük ilan süresinin geçmesi akabinde dava açılmamış olan kadastro tutanaklarına ait sınırlandırma ve tespitler kesinleşir. Bu aşamadan sonra artık ilgili tespitlere karşı kadastro mahkemesinde dava açılması mümkün değildir. Bu süreçten sonra ilgili mahkemesinde tapu iptali ve tescil davası açılması gerekecektir. Kadastro öncesi hak iddiasına dayanan tapu iptali ve tescil davaları 10 yıllık hak düşürücü süreye tabidir.

KADASTRO ÖNCESİ HAK DURUMUNA DAYALI TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI

Kadastro tespitlerine ilişkin askı ilan süreleri içerisinde yetkili Kadastro Mahkemesi nezdinde kadastro tespitine itiraz davası açılmaması halinde söz konusu kadastro tespitleri kesinleşmektedir. Bu kesinleşme ile birlikte üzerinden kadastro geçmiş olan taşınmazlar, tespit edilen kişiler adına tapuda tescil ettirilir. Ancak gerçek hak sahipleri, artık kadastro tespitine itiraz davası açamayacak olsalar dahi, usul ve esasa uygun olarak öncesi hakka dayanan tapu iptali ve tescil davası açarak ilgili taşınmazlar üzerinde gerçek hak sahiplerinin kendisi olduğunu ispat ederek ilgili tapu kayıtlarının iptali ile kendi adlarına tespitini isteyebilirler.

Kadastro öncesi hakka dayalı tapu iptali ve tescil davasında gerçek hak sahibi olduğunu iddia eden tarafın bu iddiasını ispat külfeti bulunmaktadır. Davacı taraf bu iddiasını tapu ve kadastro kayıtları, kadastro tespit çalışmalarına ilişkin raporlar, taşınmaza ilişkin havadan çekilmiş olan fotoğraflar, tanık beyanları, keşif, bilirkişi raporu, uzman görüşü, Belediye ve diğer ilgili idari kurum ve kuruluşlar nezdinde bulunan kayıtlar ve diğer ilgili birçok delil ile ispat edebilir. Kadastro öncesi hakka dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil davalarında ise, Kadastro Kanunumuz ve Orman Kanunumuzdaki öngörülen açık hükümler nedeniyle, kadastro tespitlerinin kesinleşmesinden itibaren 10 yıllık dava açma süresi öngörülmüştür. Bu süre hak düşürücü süredir ve resen dikkate alınmaktadır.

MİRAS BIRAKANIN DAVA AÇMADAN ÖLMESİ HALİNDE DAVA AÇMA SÜRESİ

Bazı durumlarda mirasbırakan tarafından ilgili kadastro tespitine karşı veya kadastro öncesi hakka dayalı tapu iptali ve tescil davası açılmasından önce mirasbırakanın ölmesi halinde mirasçılar durumdan geç haberdar olmakta ve hak düşürücü süreler nedeniyle hak kaybına uğramaktadır. Yargıtay uygulamasında mirasbırakanın hak düşürücü sürenin dolmasından önce ölmesi halinde mirasçılar tarafından açılacak olan davalarda hak düşürücü sürenin uygulanmayacağı hükme bağlanmaktadır. Örnek bir karar ile açıklamak gerekirse ‘’ Başka bir ifadeyle, dayanılan hakkın kadastro tespit tutanağının tanzim tarihinden önce doğması halinde anılan sürenin uygulama imkanına kavuşacağı açıktır. Tutanağın tanziminden sonra doğan haklara ilişkin açılan davalarda hak düşürücü sürenin uygulama yeri yoktur. Dosya içeriği ve toplanan delillerden, miras bırakanın kadastro tespitinden sonra öldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda, 3402 Sayılı Yasanın 12/3. maddesinde öngörülen hak düşürücü sürenin somut olayda uygulanamayacağı tartışmasızdır. Hal böyle olunca, işin esasına girilerek gerekli inceleme ve araştırmanın yapılması, tarafların iddia ve savunmalarının değerlendirilmesi, ondan sonra bir karar verilmesi gerekirken, yazılı biçimde hüküm kurulması doğru değildir. YARGITAY 1.Hukuk Dairesi Esas: 2013/2447 Karar: 2013/4278 ‘’

KADASTRO TESPİTİNE İTİRAZ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Kadastro çalışmaları sonucunda askıya çıkarılıp ilan edilen tespitlere ilişkin olarak açılacak olan itiraz davalarında görevli mahkeme kadastro mahkemesidir, ancak kadastro öncesi hakka dayalı tapu iptali ve tescil davasında görevli mahkeme ise genel yetkili mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi olup yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

Avukat Adem Aydın